سفارش تبلیغ
صبا ویژن

ادبیات هفتم
 
ÞÇáÈ æÈáǐ

قالب هایِ شعری : 


قالب:شکلی است که قافیه به شعرمی دهد و بر اساسِ این نامگذاری،شعردارایِ

قالب هایِ گوناگون می شود.مانند :  


1 ـ مثنوی(دوگانی):شعری است که هر بیتِ آن،دو مصراعِ هم قافیه دارد.

به عبارت دیگر،هر بیت قافیه ای جداگانه دارد و مصراع های آن، دو به دو هم قافیه اند.

تعداد بیت های قالب مثنوی را ،حداقل دو بیت دانسته اند و حداکثری برای آن قایل نشده اند

 و به جهتِ این که تنها قالب شعری است که مصراع هایش دو به دو هم قافیه اند«دوگانه» 

هم نامیده می شود.

خاص زبان فارسی است واز قدیمی ترین قالب های شعری است. 

*مناسب ترین قالب برای بیان داستان ها و مطالب طولانی است .


 از نظر موضوع به 4 دسته تقسیم می شوند : 

1 ـ حماسی و تاریخی ؛مانند :شاهنامه ی فردوسی ، اسکندر نامه ی نظامی گنجه ای 

2 ـ اخلاقی و تعلیمی ؛ مانند : بوستان سعدی 


3 ـ عاشقانه و بزمی ؛ مانند : خسرو و شیرین ،لیلی و مجنون نظامی ، ویس و رامین از

 فخر الدین اسعد گرگانی 


4 ـ عارفانه ؛ مانند : حدیقه ی سنایی ،مثنوی معنوی مولوی ،منطق الطیر عطار نیشابوری 

[ نمونه ای از ابیات  «  سعدی شیرازی » در قالب مثنوی  از کتاب  بوستان سعدی ] 


شبی   یاد  دارم  که   چشمم نخفت / شنیدم     که    پروانه    با   شمع   گفت

که  من  عاشقم  گر بسوزم  رواست  /  تو    را    گریه   و  سوز  باری   چراست؟  

بگفت   ای   هوادار     مسکین   من   /برفت       انگبین       یار   شیرین    من

چو   شیرینی   از   من  بدر  می‌رود     / چو       فرهادم     آتش   به  سر می‌رود 

که  ای   مدعی   عشق  کار تو نیست   / که   نه    صبر    داری   نه   یارای   ایست 

تو   را   آتش    عشق  اگر پر بسوخت   / مرا      بین    که   از   پای  تا   سر بسوخت 

نرفته   ز    شب     همچنان      بهره‌ای    / که     ناگه       بکشتش        پری  چهره‌ای

 همه   شب در این گفت و گو بود شمع    /  به    دیدار   او     وقت    اصحاب ،     جمع 

ره   این   است   اگر   خواهی آموختن    / به   کشتن    فرج      یابی       از    سوختن 

اگر    عاشقی       سر  مشوی   از  مرض /  چو    سعدی    فرو شوی   دست   از   غرض 

به    دریا     مرو        گفتمت      زینهار     / وگر      می‌روی         تن  به    طوفان   سپار 

شکل قالب  مثنوی : 

ـــــــــــــــــــــــــــــــ *                          ـــــــــــــــــــــــــــــــ * 
ــــــــــــــــــــــــــــــــ ×                        ـــــــــــــــــــــــــــــــــ × 
ــــــــــــــــــــــــــــــــ =                        ـــــــــــــــــــــــــــــــــ =
ــــــــــــــــــــــــــــــــ   ÷                      ـــــــــــــــــــــــــــــــــ  ÷ 

*شاعرانی که در آثارشان،بیش تر از این قالب شعری استفاده کرده اند:                                                                              

فردوسی،اسدی توسی ، نظامی ، عطّار، سنایی ، سعدی،مولوی، جامی،پروین اعتصامی،

حمیدی شیرازی ،شهریار و ... 



2 ـ قطعه :در لغت به معنی پاره ای از هر چیزی است و دراصطلاح  شعری است 

که مصراع دوّم همه ی بیت ها، هم قافیه اند، به عبارتی دیگر، به جای قافیه بودن 

مصراع ها،بیت ها با هم قافیه اند.نام گذاری قطعه به این سبب است که گویا ،

پاره ای از میان یک قصیده است.موضوع  قطعه :پند و اندرز،مسائل اخلاقی و 

اجتماعی و تعلیمی،حکایت،شکایت، مدح،هَجو،تقاضا و ...

 حدّاقل بیت های قطعه ،دو بیت است؛ امّا حدّاکثر آن  مشخص نشده است؛

گاهی 15 بیت و گاهی 18 بیت       

پیدایش قطعه به آغاز شعر فارسی باز می گردد ؛زیرا در شعرِ «رودکی سمرقندی » 

قطعات زیبایی دیده می شود. 


[ نمونه ای از قطعه ی معروف «  سعدی شیرازی » ] 

گِلی   خوش  بوی  در  حمّام  روزی / رسید از دستِ  مَخدومی  به  دستم 

بِدو   گفتم  که  مُشکی  یا عبیری ؟ /  که   از    بویِ    دلاویزِ    تو   مَستم 

بِگفتا    من    گِلی    ناچیز     بودم  /  ولیکن    مدّتی   با      گُل    نشستم 

کمالِ  هم نشین   در   من   اثر  کرد /  وگرنه   من   همان  خاکم  که هستم

 

شکل  قالب قطعه :

ــــــــــــــــــــــــــــــــ                               ـــــــــــــــــــــــــــــــــ * 

ــــــــــــــــــــــــــــــــ                              ــــــــــــــــــــــــــــــــــ *

 ــــــــــــــــــــــــــــــــ                              ــــــــــــــــــــــــــــــــــ * 


قطعه سُرایان معروف در زبان فارسی : 

اَنوری(قرن ششم)،ابن یمین (قرن هشتم)،پروین اعتصامی(قرن چهاردهم)،سعدی شیرازی،

هاتف اصفهانی و .... 


3 ـ قصیده:به معنی مقصود و در اصطلاح به معنیِ « توجّه کردن به کسی یا چیزی» 

است.مهمترین قالب شعری است که در آن مصراعِ اوّل از بیتِ اوّل  با تمامِ مصراع های

 زوج هم قافیه اند.


* قصیده اوّلین قالبِ شعری است که از نیمه ی قرن سوم هجری در ادبیّات به تقلید 

از شعر عربی پدید آمد.

* قصیده از جهتِ قرار گرفتنِ قافیه ها ، شبیه به غزل است.تعدادِ ابیاتِ قصیده معمولاً

از 15 بیت بیشتر است.

موضوعِ قصیده :درباره ی ستایش،نکوهش ،تهنیّت،تعزیت ،شُکر و شکایت ،پند و حکمت،

وصف طبیعت،بیانِ مسائلِ اخلاقی واجتماعی و عرفانی است.


شکل قالب قصیده :

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ  *                    ــــــــــــــــــــــــــــــــــ *               

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ                        ــــــــــــــــــــــــــــــــــ *

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ                        ــــــــــــــــــــــــــــــــــ *

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ                        ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ *

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ                        ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ *

 ــــــــــــــــــــــــــــــــــ                       ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ *

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ                        ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ *

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ                        ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ *

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ                        ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ *

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ                       ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ  *

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ                       ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ *

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ                       ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ *

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ                       ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ *

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ                       ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ *


*شاعرانی که در آثارشان،بیش تر از این قالب شعری استفاده کرده اند:

رودکی،فرّخی سیستانی،منوچهری،ناصرخسرو،مسعود سعد سلمان، اَنوَری ،خاقانی ، 

سعدی ، ملک الشُعَرای بهار، امیری فیروزکوهی،مهرداد اوستا.



4 ـ غزل : در لغت به معنی حدیث عشق و عاشقی گفتن  است  و در  این  نوع  از  شعر،

 مصراعِ اوّل  از  بیتِ اوّل  با  تمامِ مصراع های زوج هم قافیه اند و از این جهت کاملاً  

شبیه قصیده است.غزل در قرنِ 6 هجری رواج یافت. موضوع و محتوای غزل در آغاز

 عاشقانه است یعنی شاعر در آن از عشقِ خود به معشوق سخن می گوید،امّا با 

ظهورِ« سنایی» شاعر عارف قرن ششم،معشوق زمینی ِغزل  جایِ خود را به 

معشوقِ آسمانی می دهد و غزلِ عارفانه پدید می آید.       

                    

[ نمونه ای از غزلِ «  حافظ شیرازی » ]

زان   یار   دلنوازم   شکریست   با   شکایت  /گر نکته دان عشقی بشنو تو این حکایت

بی مزد  بود  و  منت  هر خدمتی  که  کردم   / یا رب  مَباد  کس  را  مَخدوم  بی  عنایت

رندان  تشنه  لب   را  آبی    نمی‌دهد   کس  /  گویی  ولی شناسان  رفتند  از این  ولایت

در زلف چون کمندش ای دل مپیچ  کان  جا    / سرها   بُریده  بینی  بی جرم و  بی جنایت

در  این  شب  سیاهم  گم  گشت  راه  مقصود  / از  گوشه‌ای  برون  آی  ای  کوکب هدایت

از  هر  طرف   که   رفتم  جز  وحشتم  نیفزود /  زنهار   از  این  بیابان  وین   راه  بی‌نهایت

ای   آفتاب   خوبان     می‌جوشد     اندرونم     / یک   ساعتم  بگنجان  در  سایه ی عنایت

عشقت رسد به فریاد ار خود به سان حافظ      / قرآن   ز   بر    بخوانی  در   چارده    روایت


موضوع و محتوایِ غزل،معمولاً بیانِ عواطف و احساسات ،فِراق و جدایی ، عشق ، 

عرفان و گفت و گو از روزگارِ جوانی است.


***  تفاوت غزل و قصیده :

1 ـ در تعداد ابیات: [تعداد ابیات در غزل کمتر از 15 بیت است ولی قصیده بیش تر از

 15 بیت است]

2 ـ در موضوع و محتوا :[ موضوع غزل،عشق و عرفان و عواطف و احساسات است 

ولی قصیده بیش تر مدح و توصیف است.]


*برای اوّلین بار« حکیم سنایی غزنوی» موضوعاتِ  عرفانی  را  در قالب ِ« غزل» 

مطرح کرد و بعد از او ،مولوی، غزل ِ عارفانه را،به اوج رساند. سعدی نیز غزلِ عاشقانه 

را به اوج رساند و سرانجام حافظ شیرازی ، غزل عاشقانه و عارفانه را  با همدیگر به 

اوج رساند.


از انقلابِ مشروطه به بعد، غزل جنبه ی اجتماعی و سیاسی نیز به خود گرفت و

شاعرانی مانند چون فرّخی یزدی و ... به سرودن غزلِ  اجتماعی پرداختند.   


به طورِ کلی موضوعاتِ   غزل : 

 عاشقانه  ( مانند غزلیّات سعدی ) 

 عارفانه (مانند غزلیّات سنایی و مولوی )

عارفانه و عاشقانه ( مانند غزلیّات حافظ )

اجتماعی و سیاسی (مانند غزلیّات فرّخی یزدی )


شکل قالب غزل :

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ  *                   ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ *                
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ                      ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ *

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ                      ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ *


* شاعرانی که در آثارشان،بیش تر از این قالب شعری استفاده کرده اند: 

مولوی،سعدی،حافظ،صائب تبریزی،فرخی یزدی،محمد حسین شهریار و...



5 ـ دو بیتی : شعری است که از دو بیت تشکیل شده که گاه مصراع سوّم آن قافیه ندارد.  

*درون مایه و موضوع دوبیتی:عاشقانه وعارفانه     

*رایج ترین قالب در میان روستاییان است. دو بیتی را در فارسی،ترانه می گویند.

نمونه هایی از شعرهای « باباطاهر» که در قالب دوبیتی سروده شده است :

یکی درد  و یکی  درمان  پسندد /  یکی   وصل  و  هجران  پسندد

من از درمان و درد و وصل و هجران /  پسندم  آنچه  را  جانان پسندد


شکل قالب  دوبیتی  :

ـــــــــــــــــــــــــــــــــ  *                          ــــــــــــــــــــــــــــــــ *

ـــــــــــــــــــــــــــــــــ                              ــــــــــــــــــــــــــــــــ *


*شاعرانی که در آثارشان،بیش تر از این قالب شعری استفاده کرده اند:

باباطاهر(شاعر عارف قرن 5)،فائز دشتستانی(شاعر عهد قاجار)


6 ـ رباعی: شعری  است چهارمصراعی که مصراع سوّم آن معمولاً قافیه ندارد.

در واقع مصراع« اوّل،دوّم وچهارم» هم قافیه اند و مصراع سوّم در شعر برخی از دوره ها

 بی قافیه است.

پیام اصلی شاعر،معمولاً در مصراع آخر می آید و سه مصراع دیگر مقدّمه ی سخن شاعر

 است.

درون مایه و موضوع رباعی:عاشقانه و عارفانه یا فلسفی است.

رباعی،مناسب ترین قالب برای ثبت لحظه های کوتاه شاعرانه است. 


نمونه هایی از شعرهایی که در قالب رباعی سروده شده است :

هنگام   سپیده دَم  مرغِ  سحری / دانی که چرا همی کند نوحه گری ؟

یعنی که نمودند  در آیینه ی صبح  / کز عمر شبی گذشت و تو بی خبری (خیّام نیشابوری)


تفاوت دوبیتی و رباعی :

 دوبیتی با یک « هجای کوتاه »  و رباعی با یک  « هجای بلند » آغاز می شود.


شکل قالب  رباعی  :  

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ  *                      ــــــــــــــــــــــــــــــــ *

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ                           ــــــــــــــــــــــــــــــــ *


*شاعرانی که درآثارشان،بیش تر از این قالب شعری استفاده کرده اند:

خیّام(قرن 5)،عطّار (قرن 6)،مولوی (قرن 7)،بابا افضل کاشانی





[ چهارشنبه 92/11/23 ] [ 7:59 عصر ] [ فرشته کریمی ]

رایه های ادبی :


 ـ تشخیص (آدم نِمایی ـ جان بخشی به اَشیاء ـ شَخصیّت بخشی ) :

نسبت دادن اعمالِ انسانی به غیرِ انسان را  تشخیص می گویند.

مثال :

اَبر  از شوقِ کِه می خَندد بدین سان قاه قاه : در این مصراع آرایه ی تشخیص 

وجود دارد (عَمَلِ خندیدن که مُتُعَلِّق به انسان است را به « اَبر» نسبت داده است.)


 2ـ واج آرایی (نغمه ی حروف): هر گاه یک حرف چندین بار برای تاًکید تکرار شود.

مثال :

 ـ جان  بی جمال جانان میل جهان ندارد /هر کس که این ندارد حَقّا که آن ندارد 

(واج آرایی با تکرار صامت « ج»  )


ـ رشته تسبیح اگر بگسست معذورم بدار / دستم اندر ساعد ساقی سیمین ساق بود

 (واج آرایی با تکرار صامت « س» )


 3ـ تکرار : هر گاه یک یا چند کلمه بیش از دو بار در شعر یا نثر بیاید به طوری که بر 

زیبایی سخن یا شعر بیفزاید.

مثال :  

ـ از دَر  دَر آمدی و من اَز خود به دَر شُدم  / گویی کَزین جَهان به جَهان دِگر شدم 

( تکرار واژه ی « در» و « جهان» )


4ـ تَضاد ( طِباق ،  مُتَّضاد ، مُخالف ) : دو کلمه از نظر معنی، مُخالف همدیگر باشند.

مثال :

 ـ شاه وگدا به دیده دریادلان یکیست / پوشیده است پست وبلند زمین درآب  


 5 ـ مُراعات النظیر(شبکه ی  معنایی ـ تَناسب ـ  زنجیره معنایی): 

آوردن چند کلمه از یک مجموعه است که با هم تناسب دارند این تناسب می تواند 

از نظر جنس، نوع ، مکان، زمان ـ همراهی و... باشد.

مثال : 

ابر و باد ومَه و خورشید وفَلَک در کارند/ تا تو نانی به کف آری و به غِفلت نخوری (سعدی)

در این بیت از سعدی واژه های  ابر ، باد ، مَه ، خورشید و فَلَک همه از یک مجموعه هستند. 


مثالی دیگر :

اَرغَوان جامِ عقیقی به سَمَن خواهد داد/چَشمِ نرگس به شقایق نگران خواهد شد(حافظ)

 در این بیت از حافظ واژه های  اَرغَوان ، عَقیق ، سَمَن ، نرگس ، شقایق همه اسم گُل

هستند.


 6 ـ ضَربُ المَثَل ( تَمثیل ) : سُخَنی که در میان عُموم مردم معروف شده و در بَردارنده ی

  نکته یا لطیفه یا پندی باشد .   

(درباره ی نیکی کردن):

تو نیکی می کُن و دَر دِجله اَنداز /  که ایزَد دَربیابانَت دَهَد باز 


 (درباره ی دوستی): 

دوست آن باشد که گیرَد دست دوست / دَر پریشان حالی ودَرماندِگی  (سعدی )  


(درباره ی امیدواری) :

 دَر نااُمیدی بَسی  اُمید است / پایانِ شَبِ سیه سِپید است (نظامی گنجَوی )  


(درباره ی نداشتنِ غرور):

آینه چون نقشِ تو بنمود راست  /خودشِکن آینه شِکستن خَطاست (نظامی گنجَوی)


 (درباره ی کار بیهوده کردن):

(زیره به کرمان می برد چُغُندَر به هَرات) 

(آب در هاوَن کوبیدَن)



 (درباره ی صبر و بردباری داشتن):

  گر صبر کُنی زِ غوره حَلوا سازی  

یا  « صبر و ظَفَر هر دو دوستانِ قدیم اند  /  بر اثرِ صبر  نوبتِ ظَفَر  آیَد »


7ـ تشبیه : مانند کردنِ چیزی است به چیزِ دیگر ( هر تشبیه دارای 4 رُکن است)


 1ـ رُکن اوّل ( مُشَبّه): کلمه ای است که قَصدِ تَشبیه کردنِ آن را داریم.


 2ـ رُکن دوّم( مُشَبّه بِه):همان چیزی یا کسی است که مشبه ،به آن تشبیه می شود، 

در واقع همان تشبیه ماست.


 3ـ رُکن سوّم(وَجهِ شَبَه):ویژگی مشترک میان مُشَبّه و  مُشَبّه بِه  است که به آن 

وجهِ شَبَه می گویند.


4ـ رُکن چهارم(اَداتِ تَشبیه):کلمه ای است که مُشَبّه و  مُشَبّه بِه را به هم پیوند 

می دهد.مانند:[مثل، همچون، چون، همانندِ،مانندِ، بِسانِ ، چو ،... ]


مثال:

« مادَر     همانند    آب روانی  ،   پاک و زُلال  است »  

  مُشَبَّه   اَداتِ تَشبیه    مُشَبَّه بِه       وَجه شَبَه



8 ـ کِنایه :در لُغَت به معنی پوشیده سُخَن گفتن است و هر گاه عِبارت یا جُمله  

ترکیبی دردو مَعنایِ دور و نزدیک به کار رَوَد به گونه ای که ذهنِ ما را از مَعنایِ 

نزدیک پی به معنایِ دورِ آن بِبَرَد این آرایه ایجاد می شود،بسیاری از تکیه کلام های 

روزانه و ضرب المثل ها نوعی کنایه هستند. 

(بیش تر کنایه ها ریشه ی فعلی هستند.)مثال : 

ـ فلانی دَهانش بوی شیر می دهد ( بچّه بودن  یا هنوز کودک هستی )

ـ دم  به تَله ندادن  ( گیر نیفتادن  )

ـ پا توی کفش کسی نکردن  ( دخالت در کار کسی )    

 ـ آب غوره نگیر ( گریه نکن )

ـ پنبه را  از گوشت در بیاور  ( خوب گوش کن )    

 ـ پشتِ پا زدن ( ترک کردن )

ـ  از کوره در رفتن ( عصبانی شدن ) 

 ـ آستین بالا زدن  (  آماده شدن )

ـ شکستنی است  ( با احتیاط  حمل شود )    

ـ چهره بگشادن  ( شاد شدن )


9ـ مبالغه ( اغراق- غلو ): آن است که در توصیف،مدح یا ذم یک شخص یا یک صحنه

 زیاده روی کنیم. زیاده روی در میان حالت و صفتی است به گونه ای که بسیار بزرگتر

 یا بسیار کوچکتر از آن چه که هست نشان داده شود وپذیرفتن آن از نظر عقل وعادت،

محال یا بسیار بعید باشد.

1-زسم ستوران درآن پهن دشت/زمین شد شش و آسمان گشت هشت (فردوسی)

مقصود شاعر این است که از شدت سم کوفتن اسبان وکثرت سوارکاران یک طبقه از

هفت طبقه ی زمین،به صورت گرد به آسمان رفت ودرنتیجه زمین شش طبقه شد و

آسمان هشت طبقه شد.



2 ـ خروشید و جوشید و بَرکَند خاک / ز سُمّش زمین شد همه چاک چاک

3- شودکوه آهن چو دریای آب/اگر بشنود نام افراسیاب 

4- آه سعدی اثر کند درسنگ / نکند در تو سنگدل تاثیر  

5- به مرگ سیاوش سیه پوشد آب / کند زار نفرین بر افراسیاب


6- هر وقت باران می بارد با خود می گویم،لابد دل آسمان برایت تنگ شده است. 

تو ای زیباترین تابلوی آفرینش! شانه هایت تکیه گاه همیشگی من است. 

چشمانت چراغ شب هایم. بهترین موسیقی زندگیم تپش قلب توست. 


10 ـ تخلّص : به اسم شاعر ، تخلّص می گویند که معمولاً در بیت آخر یا یک بیت

مانده به آخر می آید.

مثال :

سعدی اگر عاشقی کنی و جوانی/ عشق محمد بس است و آل محمد

 (سعدی: تخلّص)





[ چهارشنبه 92/11/23 ] [ 7:57 عصر ] [ فرشته کریمی ]

1-فصل1

 

جهان،جمله فروغ روی حق دان               حق اندروی زپیداییست پنهان

نورخداوند تمام جهان هستی رافراگرفته اماخداوند آنقدرآشکاراست که ازشدت پیدایی پنهان به نظرمی رسد(دیده نمی شود)

2-فصل2

ای منتظران بهار ، به گل ها مژده دهید؛چراکه فصل بهار از راه رسید.

3-فصل 3

این زندگی حلال کسانی که همچوسرو                آزاد،زیست کرده وآزادمی روند

دین گوارای کسانی که ماننددرخت سرو آزاد واستوار زندگی میکنند وآزاده واستوار از دنیا می روند




[ چهارشنبه 92/11/9 ] [ 1:58 عصر ] [ فرشته کریمی ]

 

نمونه سوال امتحان فارسی و دستور ، املا و انشای نوبت اول کلاس هفتم

 

1-جاهای خالی را با کلمات مناسب پر کنید.

 

الف) مثنوی معنوی ،سروده شاعر بزرگ ایران ................است.

 

ب) به ...............عنوان پدر شعر نو را داده اند وبه ..............عنوان بنیان گذار شعر کودک در ایران را داده اند.

 

پ) خواجه عبدالله انصاری به ...............لقب یافته است.

 

ت) بیشتر قطعات  این شاعر................به صورت مناظره است.

 

ث) واژه هایی که هم معنا هستند ..........وواژه هایی که تلفظ یکسان واملا وکاربرد متفاوت دارند ........نامیده می شوند.

 

ج) .............. روشنگر بزرگ معاصر وصاحب اثر مهم "کویر" است.

 

چ) مخالف واژه " مقتدر " کلمه ...........است.

 

2- مصرع دوم " قلب سرشار از عطوفت تو " کدام گزینه است؟

 

الف) خرم از تو بهار ایمان است          ب) روشن از آفتاب قرآن است

 

پ)   برق رنگین کمان امید است         ت) باغ آیینه گون توحید است

 

3-گونه گفتاری  یا محاوره ای  را در چه زمانی می توان در نوشتار به کار برد؟

 

الف) به هیچ وجه نباید استفاده کرد          ب) در داستان ها

 

پ)   در نقل قول ها وسبک های ویژه        ت) همواره می توان به کار برد

 

4- آرایه های ادبی  هر کدام از مصراع ها را جلوی خودش بنویسید .

 

(تلمیح- واج آرایی- تکرار- تضاد- تشخیص- تشبیه- مناظره- سجع- شبکه معنایی- ضرب المثل)

 

الف) بردرختی شکوفه ای خندید ................

 

ب) دانایی ده که از راه نیفتیم وبینایی ده که در چاه نیفتیم . .............

 

پ)می خواهم مثل لبخند باز شوم ................

 

ت) تو را  آسودگی باید مرا رنج. .................

 

ث) گفت وگوی دو یا چند شخصیت  ، در اثر ادبی................

 

ج) من به شما دروغ نمی گویم ، شما هم به من دروغ نگویید. ...................

 

چ) زنگ تفریح را که زنجره زد       باز هم در کلاس غوغا شد................

 

ح) توی گلدسته های یک گنبد          روز وشب زایر حرم باشیم.................

 

خ) آزموده را آزمودن خطاست.................

 

د) ای یاد تو مونس روانم               جز نام تو نیست بر زبانم  ..................

 

5- معنی ومفهوم ابیات وعبارات زیر را بنویسید.

 

الف) نگردد شاخک بی بن برومند         زتو سعی و عمل باید زمن پند

 

ب) این درختانند همچون خاکیان       دست ها برکرده اند از خاکدان

 

پ) ای تن ! رنج از بهر خدای بکش.

 

ت) ای هست کن اساس هستی           کوته زدرت دراز دستی

 

6- کلمه ها را معنی کنید.

 

بخسب: ............زنجره: ...............معرفت:.............زایر :.................

 

متعبد:...............عنایت:................کام:.................مستجاب:...............

 

7- در مصراع " خرم از تو بهار ایمان است "

 

الف) تشبیه کدام است؟....................ب) متمم کدام است؟..............................

 

8-منظور از ضمیر" خود " ، در مصراع اول ودوم این بیت چیست؟

 

از ظلمت خود رهاییم ده     با نور خود آشناییم ده

 

9- با توجه به شعر ، موارد خواسته شده را بنویسید.

 

سعدی شیرین سخن ] گفت به فصل بهار ] خوب جهان را ببین] هر چه ببینی کم است ] برورق سبز برگ ] خط خدا را بخوان.

 

الف) نهاد..............ب)متمم..............پ) مسند..............ت) مفعول................

 

10-با توجه به بیت مقابل بنویسید این بیت ، چند جمله دارد وزیر فعل خط بکشید.

 

هجوم فتنه های آسمانی          مرا آموخت علم زندگانی

 

11- عبارت زیر را از زاویه دید سوم شخص مفرد بنویسید.

 

( سعی کردم عموی پدرم را هم ببرم توی قلبم ویک گوشه بهش جا بدم.)

 

12- اگر بیت روبه رو را به زاویه دید سوم شخص تبدیل کنید ، چند کلمه تغییر می کند؟

 

"  نگشت آسایشم یک لحظه دمساز     گهی از گربه ترسیدم گه از باز "

 

13- چه عاملی بر اعتبار وارزش کلام می افزاید؟

 

الف) رونویسی از آثار دیگران      ب) استفاده از آیات ، ابیات ومثل ها

 

پ)    استفاده از زبان محاوره          ت) نوشتن به نثر کهن

 

14- آوردنکلمه هایهم وزنبا حروف آخر یکسان در شعر ........ودر نثر .........نامیدهمی شود.

 

15- برای بیان مقصود از ........وبرای زیبایی و تاثیر گذاری مقصود از .......بهره می گیریم. 

 

الف) نثر- نظم       ب) علم- شعر      پ)زبان- ادبیات    ت) کلام- کتاب

 

16- از اینان یکی سر بر نمی دارد که دو گانه ای ..........( بگذارد- بگزارد)

 

17- در کدام گزینه واژه ها هم خانواده هستند؟

 

الف) ا نصا ف-  اصناف   ب) واقعا- قعود   پ) مصاحبت- حصبه   ت) مجموعه- جامع

 

18- راه تشخیص شکل درست املای کلمه ها کدام است؟

 

الف) توجه به معنا   ب)دقت در رسم الخط رایج زبان    پ)حفظ کردن  ت)الف و ب

 

19- کلمه ...........به معنی آسودگی وکلمه ..........به معنای جدایی است. (فراغ-فراق)

 

20- در نوشتن املا چه چیزی موجب می شود تا متن به دور از خطا باشد؟

 

الف)توقف  ب)شکسته نویسی   پ)سرعت ودقت   ت)حاشیه گذاری

 

21- یکی از مباحث دشوار املایی چیست ؟

 

 الف) تشدید           ب)واژه های هم آوا         پ)نقطه        ت)همزه

 

22-درس املا برای ارزشیلبی چه مهارتی فرصت مناسبی است؟

 

الف) گوش دادن   ب) نوشتن   پ) خواندن   ت) پاسخ الف وب

 

23) املای کلمات مرکب ، به چه صورتی است ؟

 

الف) جدا     ب)سرهم    پ) هر دو صورت  ت) خط تیره میان دو جزء

 

24-یک ضرب المثل یا جمله معروف که در آن کلمه آرزو باشد بنویسید.

 

25- در بیت زیر متمم ها ومفعول را پیدا کرده ومشخص کنید.

 

با زبان سبز و با دست دراز         از ضمیر خاک می گویند راز

 

26- واژه های تشدید دار را در میان واژه های زیر مشخص کنید.

 

تبسم- عطوفت- جرأ ت –حد اکثر- عبرت

 

27- در دو بیت زیر مفعول ها را مشخص کنید. (دو مورد)

 

می کند پر فضای خانه زعطر     گل سجاده ات به وقت نماز

 

بانگ الله اکبرت در دل          بشکفاند شکوفه های نیاز

 

28- قالب شعری شعر فرشته مهر کدام گزینه است؟

 

الف) مثنوی    ب) قطعه   پ) چهار پاره    ت) غزل

 

29- کدام گزینه از آثار نصر الله مردانی نیست ؟

 

الف) سمند صاعقه       ب) به قول پرستو

 

پ)ستیغ سخن            ت) خون نامه خاک

 

30- شخصیت های ادبی زیر را از نظر زمانی  از قدیم به جدید مرتب کرده وبرای هر کدام یک اثر بنویسید.

 

(طاهره ایبد-قیصر امین پور – نصر الله مردانی –محمد جواد محبت- گلشن آزادی- نادر ابراهیمی –محمود کیانوش-دکتر علی شریعتی- سید جعفر شهیدی- پروین اعتصامی-شیخ محمود شبستری- سعدی- مولوی- نظامی- خواجه عبدالله انصاری- خیام نیشابوری)

جمع نمرات= 20

موفق باشید .




[ چهارشنبه 92/11/2 ] [ 6:18 عصر ] [ فرشته کریمی ]

                         PDF   

                      WORD

                      pdf

                        word

                           PDF    

                            WORD




[ چهارشنبه 92/11/2 ] [ 5:47 عصر ] [ فرشته کریمی ]
<      1   2   3      
طول ناحیه در قالب بزرگتر از حد مجاز
.: Weblog Themes By Pichak :.

ÏÑÈÇÑå æÈáǐ

سلام من خانم کریمی هستم جهت پیشرفت شما دانش آموزان عزیز این وبلاگ را به نمایش گذاشتم.امیدوارم از این مطالب به خوبی استفاده کنید.*ببخشید اگه میشه یه نظر کوچیک هم بزارید.ممنون*
ÂÑÔíæ ãØÇáÈ